چشم‌ها را باید شست

تولید محصولات های‌تک در هر کشوری، بیانگر این مسئله است که آن کشور به لحاظ دانش فنی، زیرساخت‌ها، موقعیت علمی، صنعتی و اقتصادی به جایگاه ویژه‌ای دست یافته است؛ چراکه ساخت و تولید محصولات های‌تک، نیازمند دانش و مدیریت صحیح است و این مهم بر تجربه موجود نیز غلبه دارد. در کشور ما طی چند سال اخیر، اتفاقات ویژه‌ای در زمینه تولید محصولات های‌تک رخ داده است که از جمله آن‌ها می‌توان به ساخت ورق‌های خودرو اشاره کرد که تا پیش از تولید این محصولات، به داخل کشور وارد می‌شد. تولید چنین محصولاتی علاوه بر اینکه اقتدار ملی را به نمایش خواهد گذاشت و منجر به جلوگیری از خروج ارز از داخل کشور خواهد شد، باعث ایجاد انگیزه در صاحبان صنایع و حرکت به سوی تولید محصولات جدید نیز می‌شود. رونق تولید محصولات های‌تک در کشور، نیازمند برنامه‌ریزی دقیق و منسجم است تا بتوانیم از این طریق، اهداف تعیین شده خود را محقق سازیم. تحقق تولید محصولات های‌تک، نیازمند سرمایه‌گذاری در سه بخش است. آگاهی‌رسانی و آشنایی واحدهای صنعتی با محصولات های‌تک و بیان اهمیت این محصولات، مهم‌ترین بخش سرمایه‌گذاری در این زمینه است. برای رغبت پیدا کردن صاحبان صنایع در هر زمینه‌ای به تولید محصولات های‌تک، باید ارزش این تولیدات برای آن‌ها مشخص باشد. بخش دیگر سرمایه‌گذاری در تولید صنایع های‌تک ،کسب دانش در زمینه تولید این صنایع است. در تولید صنایع های‌تک، نقش نیروی انسانی متخصص و با دانش بسیار پررنگ‌تر از صنایع سنتی است. تامین زیر ساخت‌های مورد نیاز و حمایت مالی دولت‌ها از این صنعت، بخشی از سرمایه‌گذاری مورد نیاز در زمینه محصولات های‌تک است.  برای پیشرفت در صنایع های‌تک، کشور نیازمند ارائه برنامه منسجم و اصولی در حوزه فولاد است. امروزه صنعت فولاد ایران منظم نیست و نیازمند درجه‌بندی و اولویت‌بندی است. در حال حاضر تمام شرکت‌های فولادی کشور توان ساخت محصولات های‌تک را ندارند. در ابتدا باید این محصولات در حوزه فولاد شناسایی شوند و در ادامه با توجه به شناخت توانمندی و ظرفیت شرکت‌ها و توجه به موقعیت جغرافیایی آن‌ها ، تولید محصولات های‌تک به شرکت‌های بزرگ سپرده شود. این مهم می‌تواند در حوزه‌های معادن، آهن‌سازی، فولادسازی و نورد محقق شود که برای مثال می‌توانیم به تولید ورق‌های الکتریکی اشاره کنیم و اگر این مهم در داخل کشور تحقق پیدا کند، تحول بزرگی در صنعت فولاد و به دنبال آن صنایع وابسته رخ خواهد داد؛ چراکه امروزه برخی از مصرف‌کنندگان ورق‌های الکتریکی به دلیل عدم توانایی در واردات و گران‌قیمت و مقرون به صرفه نبودن این محصولات، از توسعه و پیشرفت بازمانده‌اند.  از  دیگر چالش‌های مهم موجود در این صنعت، کمبود زیر ساخت‌های مورد نیاز است . همچنین عدم همراهی سازمان‌‎های ذی‌ربط در مسائل گمرکی و حضور بعضی از شرکت‌ها در پروژه های مشارکتی که باعث کندی سرعت کار می شود، از موانع دیگر پیشرفت در زمینه تولید محصولات های‌تک است. تجربه پروژه‌های موفق داخلی مانند تولید ورق‌های خاص در فولاد اکسین، تولید ریل در ذوب آهن و تولید ورق در فولاد مبارکه که توانسته‌اند با نمونه‌های خارجی رقابت کنند، بیانگر این مسئله است که تولید انحصاری یک محصول  باعث می‌شود که امور  با سرعت و کیفیت بالاتری انجام شود. با توجه به اینکه بیشتر امکانات مورد نیاز صنایع فولاد برای تولید محصولات های‌تک در واحد های صنعتی کشور موجود است، به نظر می‌رسد تولیت فولاد کشور باید به طور رسمی و جدی عهده‌دار برنامه‌ریزی برای شرکت‌های فولادسازی شود؛ هرچند این مهم در برنامه جامع فولاد افق 1404 بیان شده است . با توجه به ماده 16 برنامه پنجم توسعه که دولت‌ها را مکلف به اقدام برای دستیابی به جایگاه دوم علمی و فناوری در منطقه و تثبیت آن و همچنین نقش صنایع به ویژه صنعت فولاد در پیشرفت کشور کرده است، به نظر نمی‌رسد دولت‌ها مشکل مالی چندانی برای حمایت از محصولات های‌تک داشته باشند. از جمله اقدامات دولت در این راستا می‌تواند حمایت مالی از پروژه‌ها ، توسعه شرکت‌های کوچک و حمایت از ایده‌های نو باشد. همچنین توجه به نقش اشتغال‌زایی برای ورود به صنایع های‌تک بسیار مهم است. در یک نگاه کلی باید گفت که صنایع فولادی کشور باید دسته‌بندی و به هر کدام ماموریت خاصی محول شود. اخیرا صحبت‌هایی در خصوص تولید فولاد القایی مطرح شده است و بر همین اساس باید ماموریت تولید فولادسازان به این طریق مشخص و دسته‌بندی شود. ضمن اینکه باید شکل‌دهی منظمی برای نوردکاران بر اساس تولید انواع میلگردهای فولادی در نظر گرفته شود. امروز نیاز کشور به ساخت فولادهای آلیاژی، سوپر آلیاژها، تولید ورق‌های الکتریکی، شناخت بازار و کاهش واردات، انجام مطالعات برای شناخت توانمندی‌ها و ایجاد انسجام در سهامداری صنایع فولادی بیش از پیش افزایش یافته است. یادداشت: مرتضی یزدخواستی انتهای پیام//